1 -15 Mart 1943: Hitler’e başarısız suikast
1 Mart 1943 Müttefik komandolar, Nazi işgali altındaki Norveç’te bir Alman ‘atom silahı’ programını başarıyla sabote ettiler: Norveçli komandolardan oluşan bir ekip Telemark’taki ağır su üretim tesisini havaya uçurdu. Böylece Alman nükleer araştırmaları için hayati önem taşıyan 500 kilogram ağır su yok edildi. “Gunnerside Operasyonu”na katılan komandolar, patlayıcılar, Telemark fabrikasının planları ve intihar kapsülleri verilerek İngiliz istihbaratı tarafından Norveç’e paraşütle atılmıştı. İngiliz ajanlarının bir önceki sabotaj girişimi Naziler tarafından yakalanmaları ve işkence görmeleri ile sona ermişti.
Almanya’nın nükleer füzyonu silah haline getirme girişimi için ağır su varlığına bağımlı. Norveçli sabotajcılara operasyonun nedeni söylenmedi. Daha fazla bilgi için
2 Mart 1943 Alman başkentine yapılan ağır hava saldırısında 302 İngiliz ve Amerikan bombardıman uçağı Berlin’i vurdu: 486 sivil öldü, yüzlerce sivil ağır yaralandı. Bombalrın hedeften 16 km uzağa düşmesine rağmen, İngiliz Bombardıman Komutanlığı görevi başarı hanesine yzıyor.
Ukrayna’daki Alman birlikleri, Koriukivka köyü sakinlerini katletti. iddialara göre Almanlar ateş ederek, sopayla vurarak hatta diri diri yakarak yaklaşık 6700 kişiyi öldürdü. Nazi SS ve Ukraynalı işbirlikçiler tarafından yapılan katliam, Sovyet partizanlarının Alman ordusuna saldırılarına karşı “misilleme” olarak gerçekleştirildi.
3 Mart 1943 ABD hükümeti, konserve ürünlerinin karneye bağladığını duyurdu: Artık Amerikalıların ayda yaklaşık 6 teneke veya şişe konserve gıda satın almasına izin verilecek. Konserve meyveler, sebzeler, çorbalar, bebek maması hepsinin dağıtımı sınırlandırılırken konserve et ve balık satışı yasaklanıyor.
4 Mart 1943 Müttefik uçakları, Yeni Gine açıklarında Bismarck Denizi’nde bir Japon nakliye konvoyuna süpriz saldırı düzenliyor. Amerikan ve Avustralya hava kuvvetlerine ait bombardıman uçakları, Müttefik donanma kod kırıcılarının Gine’ye giden bir birlik konvoyuna işaret eden sinyalleri kırmasının ardından Japon gemilerine saldırıyor. Müttefik hava saldırısına karşı havalanan birkaç savaş uçağı saldırganlarla başa çıkamayınca Japon konvoyu ağır kayıplar veriyor: Bismarck Denizi Muharebesi’nde 8 Japon nakliye gemisinin tamamı ile bunları koruyan 4 muhrip batarken binelrce denizci ölüyor. Japon kayıplarına kariın 6 Müttefik uçağı düşürüldü. ABD uçakları, kargo dolu Japon güvertelerini bombalamak için alçaktan uçuyor. Bir pilot: “Gördüğüm şey küçük sopalara benziyordu… havada çılgınca bükülüyor ve suya düşüyorlardı. Sonra izlediğim şeyin insanlar olduğunu fark ettim. O Japonların makineli tüfeklerle güverteden fırlamasını izliyordum.”
5 Mart 1943 Londra‘daki Bethnal Green Metro İstasyonu’nda meydana gelen felakette 173 kişi öldü. Dün gece düzenlenen
hava saldırısı sırasında, bebek taşıyan bir kadın merdivenlerden aşağı inen kalabalığın arasında boğularak ölenlerden birisiydi. Kurbanların çoğu, ezildi veya sıkışarak boğuldu. Dr. Joan Martin, Bethnal Green’deki kurbanları tedavi ediyor: “Hastane ıslak ve mor renkli cesetlerle ye taşındı. Islaklar çünkü cesetleri sığınaktan çıkardıklarında tek yapılan onları kaldırıma taşımak ve üzerlerine su atmaktı. Mor renkteydiler çünkü hepsi boğulmuştu. “İngiliz hükümeti felaket haberlerini sansürlerken Martin’e sessiz kalması emredildi, çünkü Alman saldırılarını cesaretlendirme korkusu ya da ölü sayısını kabul etmekten utanıyorlardı. “
Geçen yıl askerleri kuşatıldıktan sonra Almanlar tarafından esir alınan Sovyet General Andrey Vlasov, Nazilere sığındı. Rusları Stalin’e karşı ayaklanmaya çağıran “Bolşevizme Karşı Mücadeleyi Neden Başlattım” başlıklı açık bir mektup yayınladı. Stalin, Mihver kuvvetleri Leningrad yakınlarında onları kuşatmakla tehdit ettiğinde Vlasov’a İkinci Şok Ordusunu geri çekmemesini emretti; Vlasov adamlarından tahliye edilmeyi reddetti, ancak şimdi “Stalin’in Rus halkının yaşamına aldırış etmediğini” söyleyip kınıyor.
6 Mart 1943 Bismarck Denizi Muharebesi, Müttefiklerin Yeni Gine’ye yönelen Japon birlik konvoyuna üç gün süren amansız hava saldırısının ardından sona erdi. 12 Japon gemisi battı, daha fazlası hasar gördü, yaklaşık 3000 asker öldü. Güney Pasifik karakollarını güçlendirmeye çalışan Japonlar böylece başarısız olmuşdu. Saldırıda 6 ABD ve Avustralya uçağı kaybedildi. Avustralya Hava Kuvvetleri uçaklarındaki kameralardan aşağıdaki videoda saldırı izlenebilir:
7 Mart 1943 Tunus’ta Müttefiklerin ilerleyişi, arkalarında Akdeniz-İngiliz birlikleri yer alıp, Mareth Hattı’nı tutan Alman ve İtalyan güçlerini tuzağa düşürdü. Fransız sömürge hükümeti tarafından Tunus’ta “Afrika Maginot Hattı” olarak inşa edilen ve Almanlar tarafından bozulmadan ele geçirilen Mareth Hattı, Tunus çölünde kayalıklar ve sığınaklar ağından oluşuyor. Rommel komutasındaki Alman Afrikakorps’un akılcı karşı saldırılarına karşı Müttefikler Tunus’a ilerliyor.
Stalin, kendisini Sovyetler Birliği Mareşali ilan ediyor. Komünist Parti gazetesi Pravda ise onun “tüm zamanların ve tüm halkların en büyük stratejisti” olduğunu yazıyor.
8 Mart 1943 İngiliz Bombardıman Uçağı Komutanlığı, Ruhr Vadisi’ndeki Alman endüstrisini vurmak için stratejik hava saldırıları planlaması olan “Ruhr Savaşı”nı başlattı. İlk hedef: Essen. 442 Kraliyet Hava Kuvvetleri uçağı, Krupp çelik fabrikalarını hedef alarak Essen’e baskın düzenledi. Yalnızca 153 uçak, İngiliz “stratejik bombardımanının” hedeflenen 5 km yakınını bombaladı. Almanlar, gece uçan Müttefik bombardıman uçaklarının kafasını karıştırmak için, gerçek bölgeden 9 kml uzakta, sahte bir fabrika olan Kruppsche Nachtscheinanlage‘ı inşa ettiler. Endüstriyel binalar, kötü gizlenmiş çelik yapılar gibi parlıyordu. İngiliz bombalarının % 75’i sahte fabrikayı vurdu.
Hintli bağımsızlık kampanyacısı Mohandas Gandhi, sömürge Raj hükümeti tarafından keyfi gözaltına alınmasını protesto ederek, İngiliz esaretinde 21 günlük açlık grevini sona erdirdi: Önce bir bardak meyve suyu içti.
Sürgündeki Polonya hükümeti, Londra’da ilk kez, Alman işgali altındaki Polonya’nın Auschwitz kentinde, Polonyalı muhalifleri ve Yahudileri infaz eden bir Nazi “cinayet kampı” olduğuna dair kanıtları açıkladı.
9 Mart 1943 LIFE dergisi, ABD endüstrisinin ön saflarında yer alan erkeklerin yerini alan Amerikalı kadın fabrika işçilerine yer veriyor: Yukarıdaki fotorğafta görülen Florence “Woo Woo” DiTullio Joyce, savaş çabalarına yardım eden 2 bin “Kaynakçı Winnie” den sadece birisi. ABD genelinde 5 milyon kadar kadın -siyahi kadınların iyi maaşlı işler bulma şansları da dahil olmak üzere- askerlere katılan erkeklerin boş bıraktığı fabrika işi fırsatlarını değerlendirerek savaş endüstrisine katıldı. Kadın fabrika işçilerinin resimleri ABD’nin savaş için sürekli artan seferberliğinin sembolü haline geldi.
“Yapabiliriz!” (We can do it!) Pittsburgh sanatçısı J. Howard Miller’ın Westinghouse Company’deki çalışanları teşvik etmek için oluşturduğu poster popüler oluyor.
10 Mart 1943 Kuzey Afrika’daki Mihver komutanı “Çöl Tilkisi” lakaplı General Erwin Rommel’e Afrikakorps’un Müttefiklerin ilerlemesini engelleyememesine öfkeli olan Hitler tarafından Almanya’ya geri dönmesi emri verildi. Rommel sözde sağlık sorunlarından izne ayrıldı. Bu sırada Tunus, Medenine’de İngilizlere yönelik Alman karşı saldırısı ağır kayıplarla püskürtülebildi. Tunus çevresindeki gittikçe incelen bir kıyı şeridine yavaş yavaş hapsoldukları için Kuzey Afrika’daki Alman güçlerinin zamanı tükeniyor.
11 Mart 1943 Alman hükümeti yeni tayın uygulamalarını duyurdu: yeni takım elbise, süslü kostümler veya havai fişek yapımını yasaklandı. Casusluk korkusu nedeniyle telefon veya kamera kullanımına ilişkin kısıtlamalar getirildi. Nazi işgali altındaki topraklarda yiyecek yokken bile, Alman siviller Avrupa’daki en cömert yiyecek ödeneklerinden bazılarına sahipler. Alman ekonomisi et, şeker ve ithal lüks mal arzını azaltmakta. Reich şu anda Avrupa’nın dört bir yanından Alman fabrikalarında ve çiftliklerinde çalışmak üzere getirilen yaklaşık 3 milyon zorunlu işçiyi barındırıyor. Bu işçiler askere alınan erkeklerin yerini alırken Almanların yiyecek maddelerinin bir kısmını da tüketiyor…
12 Mart 1943 Macleans Magazine, Almanya’nın Kuzey Afrika ve SSCB’deki yenilgilerine rağmen, deniz taşımacılığına yönelik denizaltı tehdidinin en büyük tehdit olmaya devam ettiğini yazıyor. Şurada okunabilir (İngilizce)
Büyük bir Kongre çoğunluğuyla Amerikan hükümeti, Ödünç Verme-Kiralama programını (Lend-Lease programme) üçüncü bir yıl için yenilemeye oy verdi. Kongre, Müttefik ülkelere halihazırda verilmiş olan 11 milyar doların üzerinde daha fazla yardım taahhüt etti. Savaşın bitiminden sonra geri ödeme sözü alındı. ABD, dünya çapında 30 farklı ülkeye yaklaşık 3 milyon ton silah, yiyecek ve ekipman sevk etti. Başkan Roosevelt, Amerikan kamuoyunu SSCB ve İngiltere’yi silahlandırmaya şüpheyle ikna etmek için, Mihver devletleri yenildikten sonra malların ödeneceğini veya iade edileceğini iddia etti.
13 Mart 1943 Kuzey Afrika komutanlığından kurtulmuş olan General Rommel, Hitler’e, son Müttefik saldırısından önce tüm Alman birliklerini Tunus’tan tahliye etmesi için yalvarıyor. Almanalrın çekilmemesi kesinlikle intihar anlamına gelmesine karşın Hitler Rommel’in ısrarını reddediyor.
Berlin’in merkezindeki Rosenstrasse’deki Gestapo hapishanesinin dışında Yahudilerle evli Alman kadınların bir hafta süren protestolarının ardından Naziler, daha geniş bir huzursuzluk riskini göze almak yerine kocalarını serbest bırakmayı tercih etti. Bazı SS’lerin yüzlerce protestocu kadının hepsini vurma teklifi kabul edilmedi. Naziler, son iki haftadır Berlin’de yaşayan Yahudi Almanlara karşı yürütülen baskılarda yaklaşık 11.000 kişiyi tutukladı. Rosenstrasse protestoları, eşlerinin meydan okumaları sayesinde 2000 erkeği “karışık (Alman kadınlarla) evliliklerine” rağmen serbest bıraktı. Bu olay Holokost’a karşı tek Alman halk gösterisi olarak tarihe geçiyor. Elsa Holzer, Yahudi bir adamla evli olan Rosenstrasse protestocularından birisi: “Eğer protesto yaprken can güvenliğinizi düşünseydiniz gitmezdiniz. Ama yürekten hareket ettik. Biz kendimizi göstermek istedik. Yine de eşlerimizin gitmesine izin vermeye pek istekli değildiler.”
Yunan Komünist savaşçılar, İtalyan işgal birliklerini Karditsa kentinden sürdüler. Yunan Halk Kurtuluş Ordusu ELAS gerillaları, Karditsa’yı “tüm Avrupa’da Mihver kuvvetlerinden kurtarılan ilk şehir” ilan etti.
14 Mart 1943 Bir aylık ezici saldırıdan sonra, Alman birlikleri Sovyet şehri Kharkov’u yeniden ele geçirdi. Wehrmacht, Kızıl Ordu’yu kış kazanımlarından mahrum bırakıyor.
Stalingrad’daki Alman felaketine rağmen, Sovyetler işgalcileri geri püskürtmeye çalışırken çok büyük kayıplar verdi: 80.000’den fazla Kızıl Ordu askeri sadece Kharkov’da kaybedildi.
15 Mart 1943 Hitler, Nazi karşıtı Alman subayların suikastından kıl payı kurtuldu. General Henning von Tresckow liderliğindeki komplocular, Doğu Cephesi turundan dönen Hitlerin uçağına bir bomba yerleştirdiler. Ancak dondurucu soğuktaki kargo ambarında saklanan patlayıcılar soğuk dolayısıyla patlayamadı. “Kıvılcım Operasyonu”nun arkasındaki Alman subayları, Hitler’in ölümünün ardından Almanya’da bir askeri darbe ile Nazi Partisini devirmek için Berlin’in kontrolünü ele geçirmeyi planlıyordu. Führer bir kez daha ölümden kıl payı kurtulduğunda darbe başarıya ulaşamadı.